Như bạn đã học trong video trước, mùi hương đã là một phần tất yếu trong cuộc sống của con người kể từ khi chúng ta xuất hiện lên Trái đất cách đây hơn 10.000 năm. Sự nhạy cảm với mùi hương là yếu tố sống còn giúp con người sống sót trong môi trường hoang dã. Nó giúp ta tìm kiếm thức ăn và tránh xa các mối nguy hiểm như động vật ăn thịt.
Tuy nhiên, khi người tiền sử biết cách tạo ra lửa và bắt đầu nấu nướng các loại thảo mộc và gia vị, họ nhận thấy những mùi hương tuyệt đẹp tỏa ra với thức ăn. Đó là lúc mối quan hệ cao hơn của con người với mùi hương bắt đầu - đó là mối quan hệ mà chúng ta tận hưởng mùi hương và những niềm vui từ nó, chứ không chỉ là một kỹ năng hữu ích để sinh tồn.
Kể từ đó chúng ta bắt đầu sử dụng hương thơm cho những mục đích khác nhau. Ngày xưa mùi hương được xem là cách thức để giao tiếp và dâng lễ vật cho các vị thần. Theo thời gian, ngày nay mùi hương được sử dụng như một biểu tượng của thời trang và là cách để thể hiện phong cách cá nhân của mỗi người.
Khoảng 5.000 năm trước, một trong những nền văn minh đầu tiên của thế giới - Ai Cập cổ đại đã sử dụng một số mùi hương mà thiên nhiên ban tặng dưới dạng hương liệu. Trên thực tế, các nghi lễ mùi hương mà người Ai Cập thực hiện đã dẫn đến cái tên của nó: từ "perfume" (nước hoa) bắt nguồn từ các từ Latin "per fumum" nghĩa là "qua làn khói." Nó được đặt tên như vậy vì người Ai Cập cổ đại thường đốt các loại nhựa cây quý như nhũ hương và mộc dược làm lễ vật dâng lên các vị thần vì tin rằng khói thơm ngọt ngào là con đường kết nối thiên đàng và trần gian.
Với sự kết nối này, người Ai Cập cổ đại cũng coi nước hoa là biểu tượng của sự bất tử. Khi một pharaoh qua đời, các băng quấn ướp xác của họ được tẩm ướp hương thơm. Thú vị là các nhà khảo cổ phát hiện ra rằng sau hàng ngàn năm, họ vẫn có thể ngửi thấy mùi thơm của các loại gia vị ngọt ngào và nhựa thơm từ các xác ướp.
Người Ai Cập cũng là một trong những nền văn minh đầu tiên sử dụng nước hoa lên da và tạo ra loại nước hoa đầu tiên của thế giới được gọi là Kyphi - một loại nước hoa có mùi hương ngọt ngào được làm từ nhựa cây. Kyphi bao gồm các nốt hương của mộc dược, rượu vang, mật ong và nho khô - làm nổi bật nên cảm giác thiêng liêng của hợp hương này. Công thức gốc của Kyphi được tìm thấy viết bằng chữ tượng hình trong lăng mộ của Tutankhamun và hiện nay đã được tái tạo tại Đại học Nhật Bản.
Khi nói về người Ai Cập cổ đại, người ta không thể không nhắc đến nữ hoàng huyền thoại Cleopatra, được biết đến là nữ hoàng sắc đẹp quyến rũ đầu tiên của thế giới. Cleopatra yêu thích mọi thứ về mùi hương. Mặc dù bà có thể quyến rũ bất kỳ người đàn ông nào bằng sắc đẹp của mình nhưng bí quyết quyến rũ thực sự của bà chính là mùi hương hấp dẫn. Cuộc sống của bà đều xoay quanh những hương thơm, từ sữa thơm trong bồn tắm buổi sáng đến những cánh hoa hồng ngọt ngào lấp đầy các hành lang của cung điện. Trong truyền thuyết bà còn có những câu chuyện kể về việc ướp hương cánh buồm thuyền của mình trong nước hoa để người tình của bà - Marcus Antonius sẽ biết khi nào bà sang bên bờ của ông. Nếu bạn muốn trải nghiệm hương thơm của Cleopatra, tôi khuyên bạn nên thử thương hiệu nước hoa Clive Christensen với những sản phẩm đã tái tạo mùi hương của Cleopatra dựa trên các phát hiện và bằng chứng khảo cổ học. Một số nốt hương đặc trưng của Cleopatra là mộc dược, quế, đinh hương và bạch đậu khấu.
Nhiều nền văn minh cổ đại khác cũng bị mê hoặc bởi mùi hương như người Trung Quốc, Ấn Độ và Ba Tư cổ đại. Mùi hương thậm chí còn xuất hiện trong các sách tôn giáo như Kinh thánh. Có nhiều câu trích dẫn trong Kinh thánh đề cập đến nước hoa như trong Sách Xuất Hành trong Cựu Ước, nơi Moses được Thiên Chúa yêu cầu làm công việc của một người pha chế nước hoa là tạo ra một loại mùi hương dạng nhang với gia vị, thực vật và nhũ hương.
Một nền văn minh cổ đại khác - Hy Lạp cổ đại, rất ngưỡng mộ mùi hương và sử dụng nó như một cách để tôn vinh các vị thần. Người Hy Lạp yêu thích mùi của các loài hoa ngọt ngào và các loại thảo mộc thơm. Mỗi loại mùi hương còn được sử dụng cho mục đích khác nhau và thậm chí còn có những câu chuyện thần thoại riêng. Ví dụ, trong câu chuyện Hy Lạp, nữ thần tình yêu Venus bị gai của một bông hồng trắng đâm, và khi bà chảy máu, máu của bà chảy lên các cánh hoa hồng trắng biến chúng thành màu đỏ. Đây là lý do chúng ta liên tưởng từ "hoa hồng" với tình yêu và sự lãng mạn. Một câu chuyện khác liên quan đến cây bạc hà, một cái tên xuất phát từ từ Hy Lạp "Minthe." Trong thần thoại Hy Lạp, Hades, thần địa ngục của Hy Lạp, yêu một người phụ nữ đẹp tên là Minthe. Vợ của Hades phát hiện ra và biến cô thành một cây bạc hà. Dù cố gắng, Hades không thể đảo ngược lời nguyền nên thay vào đó ông ban cho cây bạc hà một mùi hương thảo mộc ngọt ngào để tưởng nhớ cô - đó là mùi hương mát mẻ sạch sẽ mà chúng ta gọi là hương bạc hà ngày nay.
Người Hy Lạp cũng có nền y học thảo dược vốn là nền móng cho liệu pháp hương thơm ngày nay. Chính nó đã mở ra việc thương mại hóa đầu tiên cho các nguyên liệu nước hoa giữa Địa Trung Hải và Trung Đông. Người La Mã còn yêu thích mùi hương hơn cả người Hy Lạp. Những nguyên liệu yêu thích của họ là nhũ hương và mộc dược. Họ sử dụng chúng để làm thơm mọi thứ có thể, từ quần áo đến chính mình, từ đường phố đến nhà cửa và hơn thế nữa. Người ta thậm chí còn nói rằng Hoàng đế Nero quá mê nước hoa đến mức ông lắp đặt các đường ống đặc biệt trong nhà để tỏa ra loại nước thơm hoa hồng khi khách đến.
Khi vào thời Trung Cổ, nước hoa được tạo thành với 2 mục đích chính: đầu tiên là phương tiện để giới quý tộc châu u khoe sự giàu có và thứ hai là phương tiện để che đi những mùi hôi thối của những con đường kém vệ sinh và đầy dịch bệnh. Một loại nước hoa đã được tạo ra trong thời kỳ này dành cho Nữ hoàng Elizabeth của Hungary vào thế kỷ 13 - nó gần giống với những loại nước hoa chúng ta biết như hiện nay. Loại nước hoa đầu tiên trên thế giới với nền cồn đã được tạo ra cho bà, bao gồm các thành phần thảo mộc của oải hương và hương thảo. Chúng được gọi là nước hoa của Nữ hoàng Hungary—tiền thân của nhóm nước hoa Eau de Cologne. Được gọi là "thuốc trường sinh" - vốn được tạo ra để giữ gìn nét đẹp trẻ trung cho Elizabeth và rõ ràng nó đã khá thành công. Ngay cả ở độ tuổi 70, bà vẫn được cho là trông rất trẻ đẹp và kết hôn với Vua Ba Lan ở tuổi 72.
Trong các thế kỷ 14 và 15, các nhà thám hiểm nổi tiếng từ châu u bắt đầu đi khắp thế giới trong những cuộc phiêu lưu khám phá, hy vọng phát hiện ra các vùng đất mới và đem các bảo vật về nhà. Có những người nổi tiếng như Christopher Columbus, Vasco da Gama và Sir Walter Raleigh, đã mang đến châu u một làn sóng nguyên liệu mùi hương hoàn toàn mới như vani, bạch đậu khấu, gỗ đàn hương, hạt nhục đậu khấu, quế, đinh hương và nhiều thứ nữa.
Trong thời kỳ Phục Hưng, nước Ý được coi là trung tâm của thế giới nước hoa châu u. Điều này thay đổi vào năm 1533 khi Catherine De Medici của Florence chuyển đến Pháp để kết hôn với Vua Henry II, mang theo nhà pha chế nước hoa riêng của bà là Rene Le Florentin. Sự di cư này đã thay đổi lịch sử nước hoa mãi mãi và đặt Pháp lên bản đồ như là trung tâm của đế chế nước hoa - một vị trí mà nó vẫn đứng vững cho đến ngày nay. Nhận thấy mùi hôi của một trong những phụ kiện yêu thích của Henry là đôi găng tay da, Rene Le Florentin đã thêm nước hoa vào găng tay để che đi mùi hôi. Henry yêu thích món quà đến mức từ đó ông yêu cầu tất cả các đôi găng tay da của ông đều phải được ướp hương. Điều này đã bắt đầu một xu hướng thời trang mới khắp nước Pháp.
Vào thời điểm đó, trung tâm sản xuất găng tay da của Pháp là thị trấn nhỏ Grasse trên bờ biển Riviera của Pháp. Với cơn sốt mới về găng tay da thơm, đột nhiên tất cả những nhà sản xuất da ở Grasse bắt đầu sản xuất nước hoa và Grasse trở thành quê hương của nước hoa. Một quê hương mà vẫn tồn tại đến ngày nay, một nơi mà nhiều nguyên liệu thô được trồng như các cánh đồng hoa nhài đẹp của Grasse, hiện nay thuộc sở hữu của thương hiệu nước hoa Chanel.
Chẳng bao lâu sau, hoàng gia Pháp bắt đầu bị ám ảnh với mọi thứ về nước hoa. Ví dụ, Vua Louis XIV vào các thế kỷ 17-18 có lẽ là người hoàng gia yêu nước hoa nhất từng được biết đến và được đặt biệt danh là "vị vua thơm nhất". Ông mang về Pháp những nguyên liệu nước hoa quý hiếm và đắt tiền nhất từ khắp nơi trên thế giới và ủy thác một số nhà pha chế nước hoa đầu tiên trên thế giới. Cung điện của ông ở Versailles và đế chế của ông là thiên đường nước hoa thực sự. Bạn sẽ tìm thấy những chiếc tô chứa đầy cánh hoa thơm, đồ nội thất được tẩm hương, các đài phun nước xa hoa chứa đầy nước hoa và tòa nhà của ông, nơi các cố vấn của ông ngồi chứa đầy nước hoa đến nỗi nó được gọi là "lâu đài nước hoa". Ông thậm chí còn có cho mình một loại nước hoa riêng được gọi là Aqua Angeli, một hương thơm bao gồm các nốt hương của nhục đậu khấu, đinh hương và nhựa cây.
Đến năm 1882, đây là một năm quan trọng trong lịch sử nước hoa. Trước năm 1882, tất cả các loại nước hoa đều 100% tự nhiên. Vấn đề là hầu hết các nguyên liệu tự nhiên rất đắt đỏ và chỉ những người rất giàu có mới có thể mua chúng. Tuy nhiên vào năm 1882, với sự ra đời của hóa học hữu cơ, giờ đây ta có thể sử dụng cả nguyên liệu tự nhiên và tổng hợp trong các loại nước hoa, làm cho chúng trở nên rẻ hơn và dễ tiếp cận đại chúng. Kết quả là ngành công nghiệp nước hoa hiện đại đã ra đời.
Vậy điều gì đã xảy ra vào năm 1882? Nhà pha chế nước hoa Paul Parquet cho thương hiệu Houbigant đã thiết kế loại nước hoa đầu tiên trên thế giới bao gồm các thành phần tổng hợp được gọi là Fougère Royale. Mỗi nguyên liệu nước hoa có hàng trăm nếu không muốn nói là hàng ngàn phân tử hương là các chất mang lại mùi hương cho nguyên liệu. Đột phá là giờ đây chúng ta có thể tách biệt từng phân tử từ một nguyên liệu. Ví dụ, một số phân tử mùi chính trong trái cam bergamot bao gồm citral - làm cho nó có mùi cam tươi tươi, linalyl - mang lại khía cạnh hoa của bạc hà và linalool - vốn có mùi ngọt hơi hăng. Một nhà pha chế nước hoa có thể tạo ra một loại nước hoa có độ tươi của cam bergamot từ citral và thêm nó vào nước hoa. Hoặc họ có thể muốn hương hoa của bạc hà và của cam bergamot, họ sẽ cho vào linalyl. Hoặc họ có thể muốn độ hăng hơi ngọt nhẹ của cam bergamot, họ sẽ thêm linalool. Quá trình này cho phép các nhà pha chế nước hoa tận dụng các khía cạnh khác nhau trong một nguyên liệu trong nước hoa. Đây chính xác là những gì đã xảy ra trong Fougère Royale khi phân tử hương đầu tiên được tách ra cho một loại nước hoa. Phân tử hương này được gọi là coumarin, được tách ra từ nguyên liệu ngọt của Nam Mỹ là đậu tonka. Điều làm cho coumarin trở nên đặc biệt là nó có mùi rất tự nhiên và tươi mới, mang lại chất lượng giống như cỏ khô tự nhiên. Đây chính xác là những gì Paul Parquet tìm kiếm khi ông thiết kế Fougère Royale vì đó là một loại nước hoa mang đến mùi hương tươi mới tự nhiên của thiên nhiên ngoài trời.
Vào thế kỷ 20, những nhà pha chế nước hoa đã trở thành những nhà thiết kế thời trang. Những người như Paul Poiret, Jeanne Lanvin, Coco Chanel và Christian Dior đều khiến nước hoa từ một phụ kiện cho số ít thành một thứ chúng ta đều yêu thích và mặc nó như một tuyên ngôn phong cách. Nhờ vào các đột phá công nghệ thời đó, nhiều loại nước hoa mang tính biểu tượng đã được tạo ra và đây là thời điểm giúp nước hoa trở thành một biểu tượng giống như âm nhạc hoặc nghệ thuật của văn hóa và tinh thần của một thế hệ. Ví dụ, các loại nước hoa như Chanel No. 5 và Caron's Bain de Champagne hiện thân cho thời kỳ tiệc tùng xa hoa của thập niên 20 rực rỡ. Tác phẩm nghệ thuật L'Air Du Temps của Nina Ricci năm 1948, một cái tên có nghĩa là "tinh thần của thời đại," đã nắm bắt tinh thần tích cực của thế giới sau Thế chiến II. Trong những năm 1950 và 1960, các loại nước hoa như Youth Dew của Estée Lauder, Aramis và Eau Sauvage của Dior đã nắm bắt tinh thần khát vọng và cơ hội của người Mỹ. Các loại nước hoa như Giorgio Beverly Hills và Poison của Dior đã hiện thân cho vai trò lớn và tinh thần sôi động, nhịp độ nhanh của thập niên 80.
Có rất nhiều sự phát triển trong ngành công nghiệp nước hoa vào thế kỷ 20. Nhờ vào tất cả những đột phá này, chúng ta hiện có ngành công nghiệp nước hoa như ngày nay. Tôi hy vọng bây giờ bạn cảm thấy như mình đã có một cái nhìn tổng thể về lịch sử nước hoa và hiểu rõ một số điểm chính và sự phát triển đã dẫn đến ngành công nghiệp nước hoa hiện đại ngày nay.
Cảm ơn bạn và hẹn gặp lại trong video tiếp theo.
